گند زدایی چیست؟ ۷ نکته مهم درباره گندزدایی و کابردهای آن

گند زدایی چیست (What is disinfection important point about disinfection) ؟ آیا با کاربردهای گند زداها آشنا هستید؟ گند زداها گروهی از مواد شیمیایی هستند که از رشد عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها، قارچ‌ها، باکتری‌ها و سایر اورگانیسم‌ها جلوگیری کرده و آن‌ها را از بین می‌برند. کاربرد این مواد جهت ضد عفونی کردن وسایل، لباس‌ها، حمام، دستشویی و سایر سطوح می‌باشد.

استفاده از گندزدا و ضدعفونی کننده محیط جهت جلوگیری از بیماری‌های واگیردار و حفظ سلامتی اهمیت دارد. انواع محصولات با کیفیت ضد عفونی کننده و گند زدا توسط شرکت بی نظیر کاران با قیمتی مناسب به مشتریان گرامی عرضه می شود. در ادامه با ما همراه باشید تا با مواد ضد عفونی و گند زدا بیشتر آشنا شوید.

گند زدایی چیست ؟

گند زدایی چیست ؟ در پاسخ به سوال گند زدایی چیست باید بگوییم که استفاده از روش‌های شیمیایی و فیزیکی جهت از بین بردن میکروب‌های بیماری‌زا و کم کردن آن‌ها از محیط زندگی را گند زدایی می‌گویند. گند زدایی در واقع به نابودی عوامل بیماری‌زا از لباس، آب، ظروف، سبزی، اماکن مسکونی و … گفته می‌شود‌.

گند زداهای شیمیایی

در ادامه مطلب گندزدایی چیست به بررسی گندزداهای شیمیایی می پردازیم. جهت استریل کردن برخی وسایل و تجهیزات که تحمل دمای بالا را ندارند از این مواد استفاده می‌شود‌. ابتدا و قبل از استفاده از این مواد بهتر است سطح را شسته و خشک نمائید تا اثری از آلودگی‌هایی مانند خون خشک شده وجود نداشته باشد.

وجود آلودگی‌های قابل دیدن باعث زنده ماندن مواد بیماری‌زا مانند باکتری می‌شود‌. گند زدای شیمیایی باکیفیت، قابلیت نفوذ خوبی داشته و قدرت گند زدایی خود را در مقدار کم نیز به نمایش می‌گذارد.

همچنین توانایی از بین بردن عوامل بیماری‌زا را در کوتاه‌ترین زمان ممکن دارد‌. این مواد می‌بایست پایدار بوده و در مجاورت هوا و نور دچار فساد و خرابی نشوند. اثر این مواد شیمیایی در برابر سایر پاک‌کننده‌ها مانند صابون و حتی آلودگی نباید از بین برود. توانایی حل شدن در آب، باقی ماندن به صورت امولسیون و نداشتن ضرر برای انسان و دام از خواص این مواد ضد عفونی کننده و گند زدا است.

نکات مهم در رابطه با گند زداها

ادامه مطلب گند زدایی چیست چند عامل مهم و موثر بر کارایی گند زداها وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

• محل استقرار میکروب‌ها و تعداد آن‌ها

تعداد میکروب‌ها با زمان از بین بردن آن‌ها رابطه مستقیم دارد. یعنی هر چه تعداد میکروب‌ها بیشتر باشند زمان بیشتری برای از بین بردن آن‌ها و اثرگذاری ماده گند زدا نیاز است. همچنین میکروب‌ها به صورت انفرادی خیلی راحت‌تر از بین می‌روند تا زمانی که به صورت متراکم هستند. به دلیل نفوذ سخت‌تر ماده گند زدا داخل حفره‌ها و درز و شکاف ها این سطوح دشوارتر ضد عفونی می‌شوند.

• مقاومت میکروب‌ها

میکروب‌ها در برابر مواد گند زدا مقاومت متفاوتی از خود نشان می‌دهند.

• عوامل فیزیکی و شیمیایی

از جمله عواملی که می‌توانند روی کارایی مواد گند زدا اثر بگذارند رطوبت، سختی آب و pH است. قابل ذکر است که افزایش دما باعث افزایش کارایی این مواد می‌شود. اما باید به این نکته توجه داشت که افزایش دمای بیش از حد نیز ممکن است باعث غیرفعال شدن و حتی تجزیه مواد شیمیایی گند زدا شوند. همچنین سختی آب به عنوان عاملی جهت کاهش کارایی مواد گند زدا به شمار می‌رود.

• قدرت مواد گند زدا

کارایی مواد گند زدا با غلظت آن رابطه مستقیم دارد به گونه‌ای که هر چه غلظت بیشتر باشد زمان اثر گذاری این مواد کم‌تر می‌شود‌.

• مواد آلی و مواد غیر آلی

آلودگی‌هایی مانند سرم، چرک، خون، بزاق، مدفوع و.. با مواد شیمیایی گند زدا واکنش نشان داده و باعث غیر فعال شدن آن‌ها می‌شوند. همچنین کارایی این مواد در اثر وجود آلودگی روی سطوح کاهش پیدا می‌کند.

مهم‌ترین مواد شیمیایی گند زدا

گند زدایی چیست و مواد شیمیایی گند زدا چه عملکردی دارند؟ چند مورد از مواد گند زدای شیمیایی که کیفیت و عملکرد بهتری دارند را در ادامه با هم بررسی می‌کنیم:

• آب ژاول

هیپوکلریت سدیم یا همان آب ژاول ترکیب بسیار قوی است که با عنوان سفید کننده در بازار شناخته می‌شود. از این ماده جهت ضد عفونی آشپزخانه، توالت، لباس، وان حمام و… استفاده می‌شود. ضد عفونی قسمت‌هایی از آزمایشگاه مانند همودیالیز که در معرض هپاتیت قرار دارد نیز با استفاده از این ماده امکان‌پذیر است.‌

• پراستیک اسید

این ماده جهت ضد عفونی وسایلی که نسبت به حرارت حساس هستند استفاده می‌شود‌. نداشتن اثر خورندگی برای وسایل فلزی یکی از خصوصیات مهم این ماده شیمیایی است.

• ساولن

از این ماده جهت ضد عفونی کردن وسایل و تجهیزات پزشکی، جراحی و تمیز کردن زخم‌ها استفاده می‌شود‌. این محصول اثر بسیار قوی روی میکروب‌ها دارد اما تاثیری روی ویروس‌ها نمی‌گذارد. اثر ساولن با صابون از بین می‌رود.

• BAC  بنزالکونیم کلرید

این محلول مدت زمان اثر متوسطی دارد و تاثیر زیادی روی از بین بردن قارچ‌ها، باکتری‌ها و برخی ویروس‌ها می‌گذارد. با توجه به میزان غلظت، این محلول باکتری‌کش می‌باشد.

• فرمالدئید

فرمالدئید ضد میکروب است و تمام میکروب‌ها را با سرعت از بین می‌برد. از این ماده جهت ضدعفونی مکان‌های دارای میکروب تب‌زا، میکروب‌هایی نظیر سل، عامل سوزش طحال و عوامل میکروبی خون‌ریزی‌های شدید استفاده می‌شود.

• ماده شیمیایی H300

این ماده جز گروه‌های شیمیایی خطرناک است و خاصیت سمی زیادی دارد. برای از بین بردن عوامل بیماری‌زا و ضد عفونی از این ماده استفاده می‌شود.

تعریف گند زدایی و ضدعفونی

گند زدایی به فرآیندی گفته می‌شود که باعث نابود شدن میکروارگانیسم‌های مفید و یا بیماری‌زا خواهد شد. اکثراً گند زدایی در رابطه با فرم‌های رویشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بر روی اجسام وجود دارند؛ ولی ضدعفونی به فرآیندی گفته می‌شود که باعث توقف رشد و تکثیر شدن میکروارگانیسم‌ها فعال در بافت‌های زنده می‌شود.

فرق گند زدایی و ضدعفونی

به طور کلی در پاسخ اینکه گند زدایی چیست و فرق میان گند زدایی و ضدعفونی چیست باید گفت گند زدایی برای از بین بردن و تکثیر میکروب‌های فعال روی سطوح غیرزنده مثل لباس، ظروف، خوراکی و… استفاده می‌شود؛ ولی به عواملی که از رشد میکروب‌ها در موجودات زنده جلوگیری می‌کند ماده ضدعفونی گفته می‌شود، مثل ضدعفونی‌کننده‌های دست اپتیمم که توسط شرکت بی ‌نظیرکاران عرضه می‌شود.

تفاوت دیگر میان گند زدایی و ضدعفونی این است که اصولاً غلظت مواد ضدعفونی در مقایسه با گند زدایی کمتر است تا به بافت‌های زنده آسیبی وارد نشود‌. بنابراین سمیت مواد ضدعفونی خیلی کمتر از مواد گندزدایی است.

انواع گندزداها

گندزداها به ۲ گروه اصلی تقسیم بندی می‌شوند:

1. گندزداهای فیزیکی
2. گندزداهای شیمیایی

گندزداهای فیزیکی

در ادامه چند روش از گند زدایی‌هایی فیزیکی که از گذشته تا به امروز استفاده‌های زیادی داشته‌اند را شرح می‌دهیم:

برودت

اگر چه سرما و برودت تا حد زیادی خاصیت گند زدایی کردن را ندارد؛ اما از رشد میکروب‌ها و فاسد شدن برخی مواد جلوگیری می‌کند. بنابراین سرما مانع از رشد میکروب‌ها و قارچ‌های مضر می‌شود.

حرارت مرطوب

تمامی میکروب‌ها با حرارت مرطوب مثل جوشاندن در دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه از بین می‌روند‌. البته هر چقدر درجه حرارت گند زدایی بیشتر باید عوامل بیماری‌زا در زمان کمتری از بین می‌رود.

پاستوریزه کردن

یکی از روش های گند زدایی در صنعت استفاده از آب بخار با فشار زیاد روی اجسام مختلف است. در فرآیند پاستوریزه کردن بخار آب با دمای ۱۲۱ درجه سانتی‌گراد به مدت زمان ۱۵ الی ۲۰ دقیقه روی اشیاء و لوازم مختلف قرار می‌گیرد تا کاملاً استریل و گند زدایی شوند. این روش معمولاً برای استریل کردن وسایل بیمارستان به کار می‌رود. البته امروزه پاستوریزه کردن برای انهدام عوامل بیماری‌زا در برخی مواد غذایی مثل شیر هم استفاده می‌شود‌.

حرارت خشک

هنگامی که برای گند زدایی اجسام مثل لباس و پوشاک متنوع نتوانید از حرارت مرطوب استفاده کنید باید از حرارت خشک مثل اتو کشیدن بهره ببرید.

فور

برای استریل کردن لوازم فلزی، شیشه‌ای و سایر اجسامی که تحمل بالایی در دماهای زیاد دارند می‌توانید با استفاده از دمای ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد در مدت زمان ۲ ساعت کلیه عوامل بیماری‌زا را برطرف کنید‌.

سوزاندن

یکی دیگر از راهکارهای گند زدایی استفاده از سوزاندن است. معمولاً برای گند زدایی لباس‌های بیمارستانی، لیوان‌های کاغذی، لاشه‌های حیوانات مرده باید آن‌ها را سوزاند.

خشک کردن

باکتری‌های مختلف در اثر خشک شدن تا حد زیادی از بین می‌روند. بنابراین سطوحی که خشک و تمیز هستند مقدار بسیار کمی باکتری دارند.

نور خورشید

آیا می‌دانید ارزان‌ترین و مناسب‌ترین روش گند زدایی چیست؟ در حقیقت نور خورشید یک ماده گندزدای طبیعی است که میکروب‌ها و هر نوع عامل بیماری‌زای دیگری را از بین می‌برد.

نتیجه گیری

در این مقاله با ویژگی‌های مواد شیمیایی گند زدا و مهم‌ترین انواع آن‌ها آشنا شدید همچنین در این مقاله به طور کامل در مورد گند زدایی چیست و نکات مهم در رابطه با آن‌ها صحبت کردیم.‌ شرکت بی نظیر کاران ارائه دهنده بهترین و باکیفیت ترین خدمات در زمینه تولید انواع مواد شوینده بهداشتی و صنعتی می‌باشد.