فرآیند CIP چیست

آشنایی با فرآیند CIP چیست؟

فرآیند CIP در صنایع غذایی، شستشو و ضد عفونی کردن مخازن اهمیت بسزایی دارد. بنا بر این باید مخازن همیشه تمیز باشند و از نداشتن هر گونه آلودگی میکروبی اطمینان حاصل کرد برای این منظور عملیات  CIPصورت می گیرد. به فرآیند ریختن و پاشیدن مواد شستشو کننده به درون و بیرون دستگاه ها و مخازن جهت شستشو و تمییز کنندگی CIP(Cleaning In Place) می گویند. این عمل به طور کلی برای دستگاه های بزرگ که امکان غوطه وری آن ها در مواد شوینده وجود ندارد، به کار می رود. مخازن نگهداری شیر باید هرساعت شسته و قبل از هر نمونه شیر جدید ضد عفونی گردند. از مخزن شیر هر دو ساعت نمونه بردای جهت انجام آزمون های میکروبی صورت گیرد.

امروزه با پیشرفت تجهیزات و وسایل مربوط به تولید مواد غذایی دغدغه رعایت بهداشت و تمیز بودن دستگاه‌‌ها ذهن صاحبان این صنایع را درگیر خود کرده است. اما باید گفت وسایل و تجهیزاتی به وجود آمدن که بدون نیاز به باز کردن قطعات مختلف دستگاه‌ها، آن‌ها را در محل تمیز و ضد عفونی می‌کنند معمولا در صنعت به این نحو از ضدعفونی کردن و شستشو فرآیند CIP  می‌گویند. شاید شما هم بخواهید بدانید که این امر چگونه امکان‌پذیر است، پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

 در واقع فرآیند CIP روشی برای ضد عفونی کردن خطوط تولید بهداشتی، مخازن و تجهیزاتی است که معمولا در کارخانه تولیدی استفاده می شوند. فرآیند CIP بدون نیاز به برداشتن یا جدا کردن لوله ها یا تجهیزات برای انجام نظافت استفاده می شود.

دستگاه CIP چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

به دستگاه‌هایی که به کمک آن‌ها تجهیزات و لوازم تولید کننده صنایع غذایی مختلف را در محل بدون نیاز به بازکردن قطعات تجهیزات و طی مراحل مختلفی  شستشو و ضدعفونی می‌کنند دستگاه CIP می‌گویند. معمولا کاربرد این دستگاه‌ها در صنایع غذایی مختلف برای تجهیزاتی است که بسیار عظیم الجثه و بزرگ بوده و این امکان وجود ندارد که آن‌ها را در آب و مواد شوینده غوطه‌ور سازند.

فرایند CIP چیست و چند مرحله دارد؟

باید گفت در صنایع غذایی مختلف ضدعفونی کردن و شستشو مخازن و تجهیزات اهمیت بسیار زیادی دارد و تجهیزات مربوطه همیشه باید تمیز و بدون هیچگونه آلودگی باشند. برای رسیدن به این مقصود فرآیند CIP انجام می‌شود. به فرآیندی که طی آن مواد شستشودهنده به بیرون و درون دستگاه‌ها و مخازن پاشیده و ریخته می‌شود CIP می‌گویند. این فرآیند با توجه به اینکه مخازن و تجهیزات تولیدکننده چه ماده‌ای هستند و نحوه فرآوری به چه شکل است مراحل مختلفی دارد، اما به طور کل می‌توان گفت که فرآیند CIP از مراحل مختلفی تشکیل شده است که شامل:

• شستشوی مقدماتی
• شستشوی سوزاننده
• شستشوی میانی
• شستشوی نهایی
• مرحله آخر ضدعفونی کردن

چگونگی انجام مراحل مختلف فرآیند CIP

مراحل این فرآیند CIP به شرح زیر هستند:

1. در ابتدا برای از بین بردن باقیمانده‌های مواد مختلف موجود در مخازن و تجهیزات آب با فشار قوی وارد تجهیزات می‌شود.
2. استفاده از مواد قلیایی و تمیز کردن دستگاه با این مواد که در این مرحله تمام چربی‌ها و پروتئین‌ها با شوینده‌ ها و ضدعفونی کننده ‌های قلیایی فرایند CIP ترکیب می‌شوند.
3. استفاده از آب برای شستشو
4. استفاده از مواد اسیدی برای از خنثی کردن مواد قلیایی باقیمانده در تجهیزات در این مرحله تمام رسوبات معدنی موجود در دستگاه‌ها از بین می‌روند، این مرحله در تجهیزات پاستوریزاتور نقش مهمی دارد.
5. استفاده از آب سرد برای آبکشی نهایی

برای ضدعفونی کردن از چه ماده ای در فرآیند CIP استفاده می شود؟

عوامل تاثیرگذار بر روی فرایند CIP

عوامل متعددی کارایی فرایند CIP تاثیرگذار هستند که این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• دمای محلول تمیزکننده به کار گرفته شده، معمولا هر چقدر میزان دما بیشتر باشد کارایی سیستم نیز بیشتر می‌شود به بیان دیگر می‌توان گفت که با افزایش دما سرعت مولکول‌ها بیشتر می‌شود و با سرعت بیشتری آلودگی‌ها را از بین می‌برند.
• میزان غلظت ماده شستشودهنده، باید گفت که هر چقدر غلظت ماده افزایش یابد، قدرت تمیز کنندگی آن هم بیشتر می‌شود، با افزایش غلظت قابلیت اتصال ماده استفاده شده با سطح نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
• مدت زمانی که ماده تمیزکننده با سطح تجهیزات در تماس است، در این قسمت واضح است که هر چقدر مدت تماس ماده تمیز کننده با سطح تجهیزات بیشتر باشد کارایی سیستم بیشتر خواهد شد و دستگاه‌ها بیشتر تمیز خواهند شد.
• میزان فشار ایجاد شده توسط محلول‌های شستشو دهنده، اگر جریان ایجاد شده در محلول حالت یکنواختی نداشته باشد نیرویی حاصل می‌شود که باعث سایندگی آلودگی‌ها می‌گردد و آن‌ها را بهتر و بیشتر از بین می‌برد.

مزایای استفاده از فرآیند CIP

استفاده از این فرآیند در ضدعفونی کردن و شستشو تجهیزات بزرگ تولید کننده مواد غذایی مزایای متعددی دارد که این مزایا شامل موارد زیر است.

• مدت زمان کوتاه انجام فرآیند شستشو
• داشتن ایمنی بیشتر
• عدم نیاز به نیروهای انسانی برای انجام فرآیند شستشو و ضدعفونی کردن
• داشتن شرایط بهداشتی بالاتر نسبت به فرآیند‌های شستشوی دستی

خلاصه

فرآیند CIP یکی از فرآیند‌های پیشرفته در زمینه شستشو و ضدعفونی کردن تجهیزات و دستگاه‌های تولید مواد غذایی است. معمولا شرکت‌های متعددی اقدام به فروش و نصب دستگاه‌های CIP می‌کنند که  از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت بی نظیرکاران اشاره کرد که از سابقه درخشان در این زمینه برخوردار است.