واشینگ اتاق عمل یکی از مهمترین اقداماتی است که هر روز در اتاقهای جراحی انجام میشود و نقش بسیار اساسی در کنترل عفونت بیمارستانی دارد. این فرایند فقط یک نظافت ساده نیست؛ بلکه مجموعهای از اقدامات دقیق، پیوسته و استاندارد است که باید بهصورت هدفمند اجرا شود تا از انتقال آلودگیها به بیماران و کادر درمان جلوگیری گردد. هر عضو تیم جراحی اهمیت این موضوع را بهخوبی میداند، زیرا کوچکترین خطا در این روند میتواند موجب افزایش سطح آلودگی محیط و بروز عفونتهای جدی در بیماران شود.
استفاده از مواد مناسب مانند شوینده و ضدعفونی کننده بیمارستانی از بخشهای جداییناپذیر این فرایند است و انتخاب درست این محصولات تأثیر مستقیمی بر نتیجه نهایی دارد. این مواد باید استاندارد، معتبر و سازگار با محیطهای درمانی باشند تا بهطور واقعی توان کاهش بار میکروبی را داشته باشند.
چک لیست واشینگ اتاق عمل
قبل از استفاده از چکلیست، لازم است روند شستشو و ضدعفونی اتاق عمل بر اساس اصول مشخص و با مواد مناسب انجام شود. انتخاب نوع ماده تمیزکننده نیز اهمیت زیادی دارد و در کنار مواد رایج، امروزه استفاده از شوینده های پروبیوتیک در برخی مراکز درمانی به دلیل عملکرد پایدارتر در کاهش آلودگیها مورد توجه قرار گرفته است. رعایت این موارد کمک میکند شستشو، ایمنتر و قابلاعتمادتر انجام شود و اتاق عمل همیشه در وضعیت استاندارد باقی بماند.
فرایند واشینگ اتاق عمل
فرایند واشینگ اتاق عمل مجموعهای از چند مرحله ساده و مشخص است که باید به ترتیب انجام شود تا اتاق عمل برای استفاده بعدی آماده باشد. در هر نوبت، مسئول اتاق عمل روند کار را مدیریت میکند و تمام مراحل زیر بهصورت کامل انجام میشود.
تعیین محلهای مورد نیاز برای شستشو
در ابتدا، مسئول اتاق عمل مشخص میکند که کدام بخشها باید شسته و ضدعفونی شوند. این کار باعث میشود هیچ قسمت مهمی از قلم نیفتد و همه بخشها طبق برنامه تمیز شوند.
انتخاب و تقسیم کار میان افراد
در این مرحله از فرایند واشینگ اتاق عمل، پس از تعیین محلها، افراد لازم برای انجام واشینگ انتخاب میشوند. وظایف هر نفر بهطور دقیق مشخص میشود تا کار بدون تداخل و به شکل مرتب انجام گیرد.
آمادهسازی پارچهها و محلولها
در مرحله بعد، پارچههای تمیز و محلول ضدعفونی با غلظت مناسب آماده میشود. تهیه درست محلول بسیار مهم است، چون قدرت پاکسازی باید مطابق استاندارد باشد.
شروع شستشو از بخشهای نزدیک به محل جراحی
واشینگ همیشه از قسمتهایی که نزدیک به محل انجام عمل جراحی هستند آغاز میشود و سپس به سمت بخشهای دورتر اتاق عمل ادامه پیدا میکند. این روش باعث میشود آلودگی از نقاط حساس به بخشهای کمتر حساس منتقل نشود.
تحویل کار انجامشده به مسئول اتاق عمل
پس از پایان مراحل شستشو، ضدعفونی و واشینگ اتاق عمل، افراد انجامدهنده کار را تحویل مسئول اتاق عمل میدهند تا او وضعیت را بررسی کند.
ارزیابی نهایی و آمادهسازی اتاق برای عمل
الف) بررسی کامل بودن واشینگ
ابتدا بررسی میشود که آیا شستشو و ضدعفونی بهطور کامل انجام شده است یا خیر.
-
اگر کامل نباشد، کار باید از مرحله آمادهسازی محلول و پارچهها دوباره انجام شود.
-
اگر کامل باشد، وارد مرحله بعد میشویم.
ب) بررسی نیاز اتاق به فرمولگذاری
در این مرحله مشخص میشود که آیا اتاق عمل پس از واشینگ نیاز به فرمولگذاری دارد یا خیر.
-
اگر نیاز نداشته باشد، اتاق بلافاصله برای عمل جراحی آماده است.
-
اگر نیاز داشته باشد، مراحل زیر انجام میشود:
۱. هماهنگی برای خاموش کردن تهویه: پرستار اتاق عمل با واحد تاسیسات تماس میگیرد تا تهویه اتاق عمل خاموش شود. این کار باید قبل از شروع فرمولگذاری انجام گیرد.
۲. انجام فرمولگذاری: پس از خاموش شدن تهویه، مقدار لازم از محلول فرمول در اتاق پخش میشود و زمان مورد نیاز برای اثرگذاری آن رعایت میگردد.
۳. روشن شدن مجدد تهویه: پس از پایان کار، دوباره با پرسنل تاسیسات تماس گرفته میشود تا دستگاه تهویه روشن شود.
۴. سپری شدن زمان تهویه: اتاق باید به مدت لازم تهویه شود تا هوای داخل آن کاملاً تازه و مناسب استفاده باشد.
۵. آماده شدن اتاق برای جراحی: بعد از طی شدن زمان تهویه، اتاق عمل دوباره آماده انجام جراحی خواهد بود.
مراحل واشینگ اتاق عمل
مراحل واشینگ اتاق عمل مجموعهای از گامهای مشخص است که با هدف تمیزکردن کامل، کاهش آلودگی و آمادهسازی اتاق برای جراحی بعدی انجام میشود. این مراحل بهگونهای طراحی شدهاند که هیچ بخش مهمی از اتاق عمل از روند پاکسازی جا نماند و محیط همیشه ایمن و قابل استفاده باشد.
۱. تهیه و آمادهسازی محلولهای شستشو و ضدعفونی
اولین گام در هر عملیات نظافتی استاندارد، تهیه محلولهای تازه و دارای غلظت مناسب است. مواد ضدعفونیکننده نباید از قبل مانده باشند و لازم است طبق دستورالعمل شرکت سازنده آماده شوند. استفاده از محلولهای تازه، شدت اثرگذاری را بالا برده و فرآیند پاکسازی را مطمئنتر میکند.
۲. شروع شستشو از بالاترین نقاط اتاق
در واشینگ اتاق عمل ترتیب تمیزکاری اهمیت زیادی دارد. همیشه باید از قسمتهای بالایی مانند چراغ سیالتیک، آویزها و تجهیزات نصبشده در ارتفاع شروع کرد تا آلودگیهای احتمالی روی سطوح پایینتر نریزد. این مرحله پایه اصلی جلوگیری از آلودگی مجدد است.
۳. تمیزکاری تجهیزات و سطوح با روش صحیح
پس از سقف و چراغها، نوبت به سطوح و تجهیزات میرسد. باید تمام اجزا، چه ثابت و چه متحرک، مانند دستگاه بیهوشی، نگاتوسکوپ، میز ابزار، پایهها و تجهیزات جانبی، به صورت کامل با حرکات دایرهای و پارچههای تمیز شسته و ضدعفونی شوند. در این مرحله از واشینگ اتاق عمل باید دقت شود که پارچههای استفادهشده برای هر وسیله جدا باشند تا انتقال آلودگی بین اجزا صورت نگیرد.
۴. نظافت دیوارها و قفسهها
یکی از بخشهایی که گاهی نادیده گرفته میشود، دیوارها و قفسهها هستند. این سطوح ممکن است کمتر در تماس مستقیم با جراح یا بیمار باشند، اما میتوانند محل تجمع ذرات ریز معلق یا قطرات پاشیدهشده باشند. بنابراین تمیزکردن دقیق آنها ضروری است.
۵. ضدعفونی تجهیزات حساس
در ادامه روند واشینگ اتاق عمل باید به تجهیزات حساسی مانند مانیتورها، چراغهای عمل، بخشهای لمسی دستگاهها و نواحی پرتردد توجه ویژه شود. این بخشها دائماً در تماس با پرسنل هستند و پاکسازی آنها باید با مواد قویتر و در عین حال سازگار با تجهیزات انجام گیرد.
۶. تمیز و ضدعفونی کردن کف اتاق عمل
کف اتاق عمل یکی از نقاط پرخطر از لحاظ تجمع آلودگی است. روش استاندارد برای شستشوی کف استفاده از تکنیک «سطل تمیز و سطل کثیف» است. در این روش، دو ظرف مجزا از محلول ضدعفونیکننده در نظر گرفته میشود. تی، ابتدا به ظرف تمیز آغشته میگردد و پس از آلودهشدن، داخل ظرف کثیف شسته میشود و سپس دوباره در مخزن تمیز قرار میگیرد. این کار از انتقال آلودگی به سایر بخشها جلوگیری میکند.
۷. نظافت بین اعمال جراحی
بین دو عمل جراحی، باید یک شستشو و ضدعفونی سریع انجام شود. در این مرحله، فقط قسمتهای درگیر مانند تخت عمل، میز ابزار، سطوح تماس دست و تجهیزات حیاتی پاکسازی میشوند. این پاکسازی کوتاه اما بسیار ضروری است.
۸. نظافت پایان روز
در پایان هر روز کاری، اتاق عمل باید بهصورت کامل شسته و ضدعفونی شود. در این مرحله، همه تجهیزات، کف، دیوارهای نزدیک، سطوح و حتی بخشهایی که کمتر استفاده شدهاند، بررسی و پاکسازی میشوند.
۹. واشینگ هفتگی و دورهای
هفتهای یکبار، یک شستشوی عمیقتر انجام میشود که شامل دیوارها، سقف، انبارها، پکینگها و بخشهای کمدسترسی است. در صورت نبود سیستم تهویه مناسب، ممکن است از روشهای مکمل مانند تابش اشعه برای ضدعفونی نقاط غیرقابل دسترس استفاده شود.
استاندارد فرایند واشینگ اتاق عمل
استاندارد فرایند واشینگ اتاق عمل به مجموعه اصول و معیارهایی گفته میشود که مشخص میکند اتاق عمل باید با چه کیفیت، با چه مواد و در چه شرایطی تمیز و ضدعفونی شود. این استانداردها بر پایه کاهش خطر آلودگی، پیشگیری از عفونت بیمارستانی، حفظ ایمنی بیمار و ایجاد یک محیط کار امن برای تیم جراحی تدوین شدهاند.
در این استانداردها نوع مواد مورد استفاده، نحوه آمادهسازی محلولها، تجهیزات مجاز، ترتیب شستشو، نحوه تفکیک ابزارها و حتی مواردی مانند تهویه و زمانبندی پاکسازی تعیین میشود. رعایت دقیق این استانداردها تضمین میکند که اتاق عمل همیشه در شرایط مناسب، قابل اعتماد و مورد تأیید برای انجام هر نوع جراحی باشد.
واشینگ اتاق عمل معمولاً چندین بار در طول روز انجام میشود. در بسیاری از مراکز درمانی، این کار حداقل سه مرتبه و در صورت انجام جراحیهای سنگین، بیشتر از آن تکرار میشود. دلیل این حجم از نظافت، حساسیت بالای محیط اتاق عمل و احتمال انتقال آلودگی در هر لحظه است.
سخن آخر
واشینگ اتاق عمل یک فرایند حساس، دقیق و استاندارد است که باید با دقت بالا و روشهای علمی انجام شود. اجرای کامل مراحل شستشو، ضدعفونی سطوح، پاکسازی بین اعمال و استفاده از تجهیزات تفکیکشده، باعث میشود محیط اتاق عمل در امنترین حالت ممکن باقی بماند و احتمال وقوع عفونتهای بیمارستانی به کمترین میزان برسد. اگر قصد تهیه مواد مناسب برای شستشو و ضدعفونی محیطهای درمانی را دارید، شناخت انواع شوینده و ضد عفونی کننده مطمئن و استاندارد اهمیت زیادی دارد.
در این میان، شرکت بینظیرکاران بهعنوان تولیدکننده معتبر انواع شویندههای بهداشتی و صنعتی و همچنین ضدعفونیکنندههای تخصصی، گزینهای قابل اعتماد برای مراکز درمانی محسوب میشود. محصولات این مجموعه با فرمولاسیون حرفهای و کیفیت بالا، میتوانند به ارتقای سطح بهداشت و ایمنی محیطهای درمانی کمک قابل توجهی کنند.
